پوشاک زنان عشایر: پوشاک زنان عشایر بیشتر درون رنگ‌های بسیـار شاد و متنوع و الهام گرفته از طبیعت تهیـه مـی‌شود و شامل قطعاتی چون کلاهک، لباس محلی مردان قشقایی آرخالق زنانـه (فرجی)، تنبان، پاپوش، روسری، پیراهن و دامن (قر) مـی‌باشد.
پوشاک عشایر قشقایی درون استان فارس
پیراهن زنانـه: پیراهن زنانـه یـا کینگ از شانـه که تا قوزک پا بلندی دارد و یقه آن کاملاً بسته است. این پیراهن از پایین که تا نزدیک کمر، بـه وسیله یک چاک بلند، بـه دو قسمت جلو و عقب تقسیم مـی‌شود. چاک‌دار بودن آن نیز علاوه بر جنبه زیبایی، سبب سهولت درون راه رفتن و انجام فعالیت‌های روزمره مـی‌شود. آستین پیراهن که تا مچ دست ادامـه دارد.
تنبان تورکی (تورکی تومبان): این پوشش دامنی بلند از پارچه‌های سبک و به صورت چین‌چین است. چین‌های زیـاد این پوشش بـه این دلیل هست که درون صورت وزش باد و جمع شدن یک طرف آن، چین‌های بعدی جای آن را گرفته و پوشش از بین نرود. گاهی به منظور زیباتر شدن تنبان، از پارچه‌های بیشتری استفاده مـی‌کنند یـا یک یـا دو تنبان تورکی روی هم مـی‌پوشند.
چارقد: چارقد پارچه ظریف و نازکی هست که طرح خاصی دارد و به عنوان روسری، قسمت سر بـه جز صورت را مـی‌پوشاند. اطراف چارقد را گاهی مـهره یـا ملیله‌دوزی مـی‌کنند.
دستمال: دستمال یـا یـاغلوق پارچه‌ایست کـه روی چارقد و به پیشانی بسته شده و گره‌ای درون پشت سر مـی‌خورد و در بالای پیشانی بـه وسیله سنجاق یـا گل طلا، بـه چارقد اتصال پیدا مـی‌کند. دستمال درون حالت کلی از سر درون برابر سرما و وزش باد، محافظت مـی‌کند. جنس دستمال که تا حدّ ممکن حتما از پارچه‌های قیمتی چون ابریشم و حریر باشد.
آرخالق: آرخالق زنانـه را بـه عنوان لباس گرم مـی‌پوشند اما چون پوششی زیبا و محافظ بوده، موجب وقار و سنگینی لباس مـی‌شود، بنابراین آن را درون اغلب فصول سال استفاده مـی‌کنند. آرخالق دارای چاک‌هایی درون زیر بغل هست که باعث حرکت آسان دست‌ها مـی‌شود.
پوشاک مردان عشایر قشقایی استان فارس
کلاه دو گوشی: بدون کلاه بودن درون ایل عملی زشت هست و مردان موظفند همـیشـه کلاهی بر سر داشته باشند. کلاه دو گوشی از حدود 50 سال پیش درون مـیان مردم ایل قشقایی رایج شده است. درون گذشته کلاه مردان قشقایی نظیر کلاه‌های نمدی دوره قاجاریـه با رنگ مشکی و بدون لبه بوده است. عکس‌هایی کـه از یک صد سال پیش از مردم قشقایی باقی مانده، نشان مـی‌دهد کـه کلاه‌هایی بدون لبه با اندازهایی مختلف، مرسوم و اغلب افراد سرشناس و بزرگ ایل، با کمـی تغییر از آن استفاده مـی‌د اما با ابتکار یکی از خوانین قشقایی، کلاه مخصوصی کـه امروز بـه کلاه دو گوشی موسوم است، ساخته شد.
این کلاه از جنس کرک‌های ظریف و لطیف بز (که بسیـار کمـیاب است) و توسط نمدمال‌های ماهر و باتجربه محلی مالیده و درست مـی‌شود. از خصوصیـات این کلاه‌ها این هست که علاوه بر زیبایی و وقار، بـه علت سنگینی و وزن زیـاد، با باد و طوفان از سر نمـی‌افتد و همچنین هنگام تابش آفتاب مـی‌توان گوشـه آن را سایبان صورت نمود. این کلاه معمولاً درون دو رنگ نخودی و خاکستری تیره دیده مـی‌شود.
آرخالق مردانـه: آرخالق لباس بلند و گشادی هست که مردان ایل بر رراهن مـی‌پوشند و به منزله لباس اصلی مـی‌باشد. آرخالق از پارچه ضخیم و با رنگ‌هایی متناسب با سن افراد دوخته مـی‌شود. این لباس دارای آستین بلند بوده و تا روی دست ادامـه دارد. آرخالق درون طرفین دارای دو چاک طویل که تا کمر مـی‌باشد کـه موجب آزاد بودن لباس و آسان بودن تحرک مردان مـی‌شود همچنین مـی‌توان دامنـه‌های این پوشش را بالا زد کـه هنگام دویدن و انجام کارهای روزمره مزاحمت ایجاد ننماید. جلوی آرخالق که تا پایین باز بوده و دکمـه نیز ندارد.
آرخالقی کـه برای پسربچه‌ها و نوجوانان دوخته مـی‌شود، از پارچه‌های گلدار با رنگ‌هایی شاد هست اما آرخالق پیرمردان بیشتر رنگ‌های تیره است.
شال کمر: بـه طور کلی همـیشـه همراه با آرخالق، از شال کمر استفاده مـی‌کنند. شال مردانـه 5 یـا 6 متر پارچه قهوه‌ای یـا سفید ضخیم هست که از روی آرخالق بر روی کمر مـی‌پیچند کـه علاوه بر زیبایی، باعث سالم ماندن مـهره‌های کمر درون حرکات سریع و برداشتن بارهای سنگین هنگام کوچ و استفاده از آن بـه عنوان جیب به منظور نگهداری پول، سیگار، چپق، شانـه یـا دیگر لوازم است.
چقه: چقه یک نوع بافته مخصوص از جنس پشم و به رنگ کرم هست که روی آرخالق و برای زیبایی و جلوه لباس پوشیده مـی‌شود و بر آن زنـهاره مـی‌بندند.
زنـهاره: زنـهاره از نخ‌های پشمـی ظریف و رنگارنگ و به طرز جالبی بافته مـی‌شود. زنـهاره شانـه و زیر بغل عبور کرده و آویز آن درون قسمت پشت و بر بالای کمر قرار مـی‌گیرد.
چقه و زنـهاره را اغلب درون مراسم عروسی و به هنگام چوب‌بازی مـی‌پوشند زیرا دامن‌های چقه بلند هست و که تا روی پا ادامـه دارد و به عنوان ضربه‌گیر، پا را از ضربات چوب مصون مـی‌دارد.
از دیگر لباس‌های محلی استان فارس، پوششی زنانـه بـه نام «رخت گشاد» هست که لباس محلی منطقه اوز و جنوب استان فارس از حوالی فیروزآباد که تا مناطقی نزدیک بـه بستک مـی‌باشد. این پوشش شامل دامنی بلند و گشاد و پیراهنی بلند هست که که تا روی را مـی‌پوشاند. این لباس محلی توسط تعداد اندکی از زنان هنرمند شـهر اوز دوخته و توسط هنری بـه نام «خوس بافی» تزئین مـی‌شود. خوس از الیـاف نقره‌ای تشکیل شده کـه بافته مـی‌شود و از آن به منظور تزئین شلوار، روسری، کلاه، پیراهن، جلیقه زنان و لباس کودکان استفاده مـی‌شود.
برخی معتقدند دقیقاً مشخص نیست منشأ این لباس از کجاست اما گفته مـی‌شود صنعت خوس بافی از کشور هندوستان بـه اوز آورده شده است.
آنچه کـه به رخت گشاد تمایز مـی‌بخشد، فراوانی زینت‌آلات و طلاهایی هست که با آن آمـیخته شده هست و این زینت‌ها بیشتر با آرایش ندگان معابد هندی شباهت دارد.
برخی از قسمت‌های رخت گشاد یـا لباس محلی اوز عبارتند از:
کره باغی: کلاه خوس‌دوزی شده
دسمال کچه: دستمال حریر سه گوش کـه زیر گلو بسته مـی‌شود
بَلَ: روسری بزرگ خوس‌دوزی شیفون
جُمَ: پیراهن با یقه و سردست زری‌دوزی اطلسی
نِنتای گشاد: دامن بلند اطلسی با حاشیـه‌دوزی نقره و زری
جُلُوی: تسمـه پهن از طلا کـه زیر گلو و دور سر بسته مـی‌شود
شیخپ: گلوبند بزرگ از طلا و دانـه‌های درشت سنگ‌های قیمتی
چنار: یکی از دایره‌های بزرگ طلایی از گلوبند
برگک: آویزهای طلایی کوچکی کـه به چنار متصل است
اَشرَفی: سکه‌های طلا کـه در گلوبند است
گُز: مـیله‌های طلایی کـه در گلوبند است
ماهک: آویز از طلا کـه پیشانی را مـی‌پوشاند
هَلّ: آویز از مروارید کـه پیشانی را مـی‌پوشاند
چُمبُر: دستبند بزرگ طلایی با برجستگی خار مانند
پتری: حلقه طلایی کـه به پره بینی بسته مـی‌شود
کُوش سغری: کفش چرمـی با نوک باریک و با زنگوله (کفش ساغری)
مـیلی: حلقه نقره‌ای به منظور زینت مچ پا با دانـه‌های درشت از سنگ‌های قیمتی
این لباس زیبا حالا بـه نماد اوز و لارستان بدل شده است.
اسکی پست
[پوشاک محلی و سنتی مردان و زنان استان فارس لباس محلی مردان قشقایی]
نویسنده و منبع | تاریخ انتشار: Wed, 18 Jul 2018 22:52:00 +0000